Khi đến thăm thú những vùng miền khác nhau trên đất nước hình chữ S, chắc chắn các bạn sẽ cảm nhận được những vẻ đẹp văn hóa đặc trưng khác nhau đến từ con người, phong tục và văn hóa của họ… Đến với miền Trung, ta không chỉ có được ngắm nhìn khung cảnh nước non thơ mộng và hòa mình vào không khí mát mẻ của những bãi biển nổi tiếng như Nha Trang, Đà Nẵng,,.. Mà còn có thể tìm hiểu về những nét văn hóa và cuộc sống sinh hoạt của người dân nơi đây.
Miền Trung – Mảnh đất khan hiếm sản vật vì thiên tai, lũ lụt triền miên và không được nhiều ưu ái như các vùng miền khác. Thế nhưng, nhờ sự trân quý những sản vật ấy; mà mảnh đất này đã có những món ẩm thực không nơi nào có được. Mời các bạn đến với bài viết trong chuyên mục văn hóa Việt Nam của chúng tôi nhé để tìm hiểu nhé.
Đặc trưng trong văn hóa ẩm thực miền Trung
Du lịch qua từng nơi nhưng chỉ khi thưởng thức ẩm thực của mỗi vùng, du khách mới cảm nhận rõ sự khác biệt đầy tinh tế, góp một phần tạo nên bản sắc riêng cho nền ẩm thực Việt. Những món ăn Việt Nam luôn được cho là vô cùng đa dạng, đa dạng từ Bắc chí Nam, mỗi một vùng miền đều có những đặc sản riêng, đa dạng, hài hòa âm dương.
Có khả năng nhận thấy rằng ẩm thực chính là một phần cần thiết giúp mang lại sự khác biệt và ấn tượng cho văn hóa miền Trung nói riêng và văn hóa nước ta nói chung. Ẩm thực miền Trung tương đối cầu kỳ, chú trọng từ hình thức, cách giải thích cho đến tên gọi món ăn, nổi bật nhất là Huế – nơi được xem là cái nôi của ẩm thực miền Trung.
Văn hóa ẩm thực ở Huế được chia ra làm hai loại khác nhau là ẩm thực Cung đình và ẩm thực dân Dân gian. Dù là cao lương mỹ vị hay dân dã mộc mạc thì đều làm say lòng thực khách ngay từ lần thưởng thức trước tiên. Một vài món ăn đặc sản của miền Trung được nhiều khách du lịch yêu thức như mì quảng, cao lầu, bánh bèo, bún bò Huế, bánh bột lọc, chả RAM.
Phong tục tập quán của người miền Trung
Bên cạnh nền ẩm thực đặc sắc với những món ăn lôi cuốn khách du lịch ngay từ lần đầu thưởng thức thì phong tục tập quán cũng là một nhân tố chủ lực góp một phần tạo nên sự độc đáo cho văn hóa miền Trung. Kiểu như miền Bắc hay Nam, những phong tục ở miền Trung được thể hiện rõ nét qua dịp Tết Nguyên Đán.
Ở miền Trung, trên bàn thờ tổ tiên hay trong mâm cỗ đầu xuân, bánh tét luôn bày tỏ hồn quê. Là nhịp cầu gắn kết con cháu với tổ tiên cũng như sợi tình kéo người thêm bền chặt. Về mâm ngũ quả thì người dân nơi đây không quá câu nệ hình thức; ý nghĩa mà chủ yếu dựa vào sự thành tâm dâng kính tổ tiên.
Bên cạnh đấy, miền Trung cũng có tục “xông đất” vào sáng mồng một. Những gia đình sẽ thường nhờ người lớn tuổi còn mạnh khỏe; có vai vế và uy tín trong xã hội; hoặc những đứa trẻ thông minh, hoạt bát, vui vẻ đến “xông đất” đầu năm mới. Vào sáng mùng một, cả nhà hay được đánh thức bởi niềm vui năm mới. Mọi người thường đến thăm và chúc Tết bà con họ hàng gần xa.
Điểm danh một số lễ hội đặc trưng của miền Trung
Những lễ hội độc đáo, nổi bật ở miền Trung thường xảy ra vào dịp đầu năm mới; kéo dài từ ngày 4 tháng Giêng đến 17 tháng Giêng, mang đậm bản sắc dân tộc với nhiều hoạt động đặc sắc. Những lễ hội này thường tập trung trọng điểm ở các tỉnh như: Huế, Bình Định, Nghệ An… Chẳng hạn như:
Lễ hội cầu Ngư – Lễ hội vô cùng quan trọng của nhân dân làng Thái Dương Hạ
Đây chính là lễ hội vô cùng quan trọng của nhân dân làng Thái Dương Hạ, thị trấn Thuận An, huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế. Lễ hội cầu Ngư được tổ chức vào ngày 12 tháng Giêng Âm lịch hằng năm; nhằm tưởng nhớ vị Thành Hoàng của làng là Trương Quý Công.
Do Thai Dương Hạ và Thai Dương là hai làng chài nằm trải dài theo bờ biển Đông. Với hệ sinh cảnh đặc biệt phá Tam Giang; và từ bao đời ngư nghiệp vốn là sinh kế của người dân. Nên lễ hội Cầu Ngư gắn bó mật thiết với đời sống của cộng đồng ngư dân.
Điểm sáng của lễ hội Cầu Ngư là tuy diễn ra từ lúc trời còn tối mịt. Nhưng vẫn thu hút khá đông dân địa phương và du khách tham gia. Mọi người đều hân hoan trong niềm vui tái hiện cảnh chài lưới, mua bán tấp nập…
Ngoài phần lễ mang tính chất tâm linh, phần hội trong lễ hội Cầu Ngư cũng là một trò trình diễn nghề đậm tính chất nghi lễ. Những diễn biến trong lễ hội cũng nhằm diễn tả những nỗ lực của cha ông trải qua bao đời để giáo dục và làm hành trang cho thế hệ trẻ tiếp nối…
Lễ hội Lam Kinh – Diễn ra trên mảnh đất là quê hương của rất nhiều vị anh hùng dân tộc
Diễn ra vào ngày 22/8 âm lịch trên mảnh đất Thanh Hóa. Quê hương của rất nhiều vị anh hùng dân tộc như Lê Lợi, Lê Lai, Lê Khôi, Lê Thạch… Lễ hội Lam Kinh nhằm mục tiêu tưởng niệm Lê Lợi; và các danh tướng nhà Lê đã có công đánh tan quân Minh xâm lược; giành độc lập và xây dựng quốc gia phồn vinh.
Trong lễ hội, nổi bật nhất là nghi thức rước kiệu từ lăng vua Lê Thái Tổ về đền thờ. Cùng vô số các trò chơi dân gian truyền thống và những điệu múa đặc sắc.
Lễ hội Vía Bà – Lễ hội linh thiêng bậc nhất miền Trung
Được mệnh danh là lễ hội linh thiêng bậc nhất miền Trung. Diễn ra vào ngày 17 tháng Giêng tại Bình Định. Lễ hội Vía Bà nhằm tưởng nhớ công ơn của bà Đỗ Thị Tân; một phụ nữ hành nghề đỡ đẻ, giúp nhiều sản phụ trong vùng được “mẹ tròn, con vuông”. Đây là lễ hội truyền thống được tổ chức hàng năm để tưởng nhớ công ơn đức độ của bà. Và cũng cầu cho Quốc thái, dân an, mùa màng tươi tốt, đời sống no ấm.
Theo truyền thuyết và lời kể của các cụ cao niên tại địa phương. Cách đây 3 thế kỷ, bà Tân là người đỡ đẻ. Bà chẳng quản đêm hôm đường sá xa xôi, không phân biệt sang hèn; nơi nào có sản phụ sinh nở bà đều có mặt giúp các sinh linh chào đời bình an. Đôi tay bà nâng đỡ, tạo phúc cho mọi người, ai trả ơn bà đều từ chối. Vào năm 2006, Miếu Bà được UBND tỉnh công nhận là di tích văn hóa cấp tỉnh; và thu hút đông đảo người dân tới xem lễ vào mỗi năm.
