Mỗi một vùng miền trên đất nước hình chữ S màu mỡ đều có những nét văn hóa và phong tục tập quán đặc trưng khác nhau. Chính sự phong phú ấy của mỗi vùng miền khắp nơi đã kết hợp thành một bức tranh muôn màu muôn vẻ cho nền văn hóa của quê hương đất nước Việt Nam. Bài viết hôm nay của chúng tôi sẽ bật mí những văn hóa đặc trưng của miền Nam tổ quốc.
Đến với miền Nam, ta không chỉ được chiêm ngưỡng khung cảnh thiên nhiên trù phú nới đây. Ngoài ra, còn được thả mình vào bãi biển xanh mát nơi hòn đảo Phú Quốc, Quy Nhơn, Bình Thuận mà còn có cơ hội để tìm hiểu thêm nhiều về văn hóa, tập tục và cuộc sống sinh hoạt hằng ngày của người dân khu vực nơi phía nam tổ quốc.
Phong tục tập quán của người miền Nam
Có thể nhận thấy rằng, phong tục tập quán là một trong những yếu tố không bao giờ không đề cập đến khi nói về nét đặc sắc của văn hóa miền Nam. Cũng giống như miền Bắc, những phong tục, lễ nghi đều được thể hiện rõ nét qua ngày Tết truyền thống của người nước ta đấy chính là Tết Nguyên Đán.
Đối với người miền Nam,mâm ngũ quả không bao giờ thiếu được cặp dưa hấu và bốn loại quả là mãng cầu, dừa, đu đủ, xoài bởi vì cầu – dừa – đủ – xoài theo tiếng người miền Nam đọc gần giống “cầu vừa đủ xài”.
Ba ngày tết của người miền Nam là ba ngày vui chơi, ăn uống, thăm viếng và chúc mừng nhau những điều mới lạ, tốt lành. Một tập quán phổ biến là trong những ngày đầu năm, mọi người đều chỉ đưa ra những lời hay, ý đẹp, gặp nhau chào mừng, hy vọng mọi điều như ý.
Văn hóa ẩm thực miền Nam
Dọc theo quốc gia hình chữ S là 3 vùng miền với những vẻ đẹp không giống nhau. Mỗi vùng lại mang một màu sắc riêng, mới mẻ và không bao giờ nhầm lẫn với nhau được. Đặt chân đến từng vùng đất như chỉ khi thưởng thức qua ẩm thực của mỗi vùng, du khách mới cảm nhận được sự khác biệt đầy tinh tế, góp một phần tạo nên bản sắc rất riêng cho nền ẩm thực đất nước ta.
Mỗi món ăn đều rất dân dị; nhưng chứa đựng nhiều đặc trưng văn hóa, thể hiện phong tục của người dân phía Nam. Ấn tượng đầu tiên khi thưởng thức những món ăn của người miền Nam đó chính là dân dã và bình dị. Nơi đây có một miền khí hậu nhiệt đới gió mùa cùng với thiên nhiên phong phú; đã giúp cho người dân sáng tạo ra nhiều món ăn tuy dân dã nhưng thơm ngon khó cưỡng.
Món ngon miền Nam thường được nêm đường hoặc mang vị ngọt của các loại rau, củ, quả và vị béo do dùng nước dừa. Chỉ cần những nguyên liệu đơn sơ, bình dị nhưng qua bàn tay chế biến đầy khéo léo, tinh tế của những người đầu bếp đã tạo nên một phong thái rất riêng cho các món ăn của vùng đất này.
Những món ăn góp phần tô điểm thêm nét đẹp cho văn hóa miền Nam có thể kể đến như canh chua cá bông lau, cá kho tộ, thịt kho nước dừa, lẩu mắm, bánh canh cá lóc, bánh xèo, cơm tấm.
Một số lễ hội mang nét đặc trưng của miền Nam
Lễ Hội Tống Ôn là một tục lễ có từ rất lâu đời ở miền Nam
Lễ Tống Ôn là một tục lễ có từ rất lâu đời ở vùng đất Nam Bộ tuy ngày nay không còn được phổ biến như trước nữa. Nhưng vẫn còn nhiều địa phương như: Cần Thơ, Vĩnh Long, Long An, An Giang,… Tổ chức. mặc dù những ngày lễ này không thống nhất ngày giờ với nhau. Tuy nhiên đều có điểm chung là đơn vị ở những nơi thờ tự như chùa, miễu,… Tục lễ này có vào thời còn khai hoang lập địa cần có nhiều dịch bệnh gây hại cho con người. vì vậy người dân nam bộ khi ấy cứ nghĩ do ma quỷ những người khuất mặt khuất mày gây ra.
Do đó họ làm lễ Tống Ôn có nghĩa tống tiễn, xua đi những tà khí, dịch bệnh gây hại cho con người. Để chuẩn bị làm lễ Tống Ôn họ chuẩn bị các đồ vật cúng thần trước và một chiếc thuyền để các đồ vật vừa cúng thần xong rồi thắp nhang khấn vái đem ra sông thả thuyền trôi theo dòng nước. Với ước muốn đem đi những điều xui xẻo, bệnh tật, được tai qua nạn khỏi. Hướng tới một cuộc sống an lành và hạnh phúc.
Lễ Hội Đua Bò Bảy Núi Lễ – Lễ hội của đồng bào dân tộc người Khmer
Lễ hội đua bò Bảy Núi là một lễ hội của đồng bào dân tộc người Khmer; mang đậm nét bản sắc văn hóa dân gian và là một môn thể thao độc đáo ở vùng Bảy Núi. Được tổ chức vào dịp lễ Dolta của người Khmer; vào ngày 30/8 âm lịch hằng năm ở huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang.
Người ta sẽ lựa chọn một cặp bò nhanh nhẹn nhất, khỏe mạnh nhất. Và chăm sóc cho chúng được nghỉ ngơi tập luyện, ăn uống theo chế độ, sau 2 tháng cặp bò này có thể ra trận đua và có cả người điều khiển nữa. sau khi đôi bò nào được giành giải cao nhất của năm thì chúng được coi như một tài sản quý báu của gia đình và cả làng phum sóc.
Vì chúng sẽ mang lại may mắn trong việc gieo trồng. Và mang lại cho người dân nơi đây một mùa bội thu; nhà nhà no ấm. Hằng năm vào dịp lễ hội đua bò náo nhiệt và thu hút ở nơi này thu hút hàng ngàn khách du lịch ghé thăm và các tỉnh lận cận đã có mặt từ rất sớm, từ lúc bắt đầu cho kết thúc cuộc đua lúc nào cũng tưng bừng. Reo hò, vỗ tay. Khích lệ rất nhiệt tình góp một phần cho trận đấu trở nên náo nhiệt; và vui hơn trong dịp lễ này.
Lễ hội chùa Bà Thiên Hậu tại Thủ Dầu
Lễ chùa Bà hàng năm được tổ chức vào 3 ngày; từ 13 đến 15 tháng 1 âm lịch ở Bình Dương. Ðêm 13/1 âm lịch, nhân dân ở thị xã Thủ Dầu Một bày bàn ra trước nhà; để cúng tế chuẩn bị cho lễ rước Bà ngày hôm sau. Dân chúng các vùng lân cận cũng đổ về đây khá đông.
Sáng 14 lễ rước Bà được tổ chức theo nghi thức cổ truyền. Lúc này, kiệu Bà được rước đi khắp các đường phố. Bên cạnh đó là những đội múa lân, sư tử, rồng, cờ xí ngợp trời. Ngày 15/1 dân chúng lại kéo nhau về chùa Bà để thắp hương cúng lễ. Họ cầu phúc, cầu lộc cho năm mới. Hội chùa Bà Thiên Hậu, Bình Dương; là một lễ dân gian mang những nét văn hoá độc đáo riêng của vùng Ðông Nam Bộ.
Lễ Hội Nghinh Ông hay lễ hội Nghinh Ông Thủy Tướng
Lễ hội Nghinh Ông hay lễ hội Nghinh Ông Thủy Tướng là lễ hội có truyền thống đâu đời của ngư dân miền duyên hải, và của những người đi biển. Đây chính là một lễ hội tưởng nhớ công ơn của loài cá voi – vị thần Đại tướng quân Nam Hải đã nhiều lần cứu giúp người dân vượt qua sóng to gió lớn ở ngoài biển khơi. Hằng năm lễ hội được tổ chức trong vòng ba ngày.
Nhưng lại không thống nhất về thời gian giữa các địa phương. VD ở Bình Đại, Bến Tre lễ hội được cử hành vào ngày 16/6 âm lịch. Còn ở Thắng Tam thì 16/8 âm lịch. Đi dọc theo miền duyên hải Nam Bộ du khách sẽ bắt gặp nhiều ngôi đền, miếu thờ cá ông. Đặc biệt nhất là ở đình thờ cá Ông ở xã Cần Thạnh; có bộ xương cá Ông dài đến 12m, ở Vũng Tàu có bộ xương dài tới 25m.
Trước ngày lễ hội đã có hàng trăm chiếc tàu đánh cá lớn nhỏ của ngư dân; đã được trang trí cờ hoa neo đậu sẵn để thực thi nghi thức rước Ông ra biển; cùng các lễ cúng của ngư dân rất trang trọng. Bên cạnh đó các ngư dân còn mời thỉnh lẫn nhau; kể cả khách từ nơi xa đến đây thăm quan; cùng nhau ăn uống, vui chơi, nói chuyện thân tình với nhau.
Xem thêm những bài viết cùng chuyên mục tại: Văn hóa Việt Nam
