Nhạc cổ truyền Việt Nam là một loại âm nhạc đã xuất hiện từ thời xa xưa. Đây là loại âm nhạc mang nét văn hóa đặc trưng của các dân tộc Việt Nam ta. Âm nhạc không chỉ là cả một kho tàng văn hóa nghệ thuật đồ sộ, phong phú mà còn được coi là bản sắc văn hóa của mảnh đất hình chữ S. Từ thuở lâu đời đến nay được đúc kết trải dài hàng chục thế kỷ và hình thành theo sự phát triển của từng dân tộc.
Hiện nay, âm nhạc cổ truyền đang dần bị “mai một” và mọi người đã “bỏ quên” chúng bởi sự ra đời của các loại hình âm nhạc hiện đại. Nhưng trong các hoạt động du lịch văn hóa Việt Nam, vẫn đang tích cực đưa vào các giá trị âm nhạc cổ truyền. Mời các bạn đến với bài viết trong chuyên mục văn hóa Việt Nam để tìm hiểu rõ hơn nhé.
Âm nhạc cổ truyền là một phần của âm nhạc truyền thống
Trước hết, âm nhạc cổ truyền là một phần của âm nhạc truyền thống. Trong lịch sử, âm nhạc phương Tây đã từng được truyền vào Việt Nam, lan rộng và phát triển ở sau thời kì phong kiến. Âm nhạc này sau khi được “hòa quyện” với nhạc dân tộc đã dần dà trở thành loại hình âm nhạc của Việt Nam. Trong quá trình nghiên cứu, một số người đã dùng cụm từ “âm nhạc truyền thống” để chỉ chung cho loại hình âm nhạc này và nhạc cổ truyền, loại nhạc được lưu truyền từ xa xưa và không bị “trộn lẫn” các loại hình âm nhạc khác.
Âm nhạc cổ truyền được các nhà nghiên cứu chứng minh là đã từng được mọi người ưa chuộng thông qua các vết tích khảo cổ. Vào thời kì đó, âm nhạc có đa dạng, phong phú các loại hình cũng như cách thức biểu diễn. Và ngày nay, rất nhiều nhạc cổ vẫn tồn tại như hò, lý,… trong dân gian; nhã nhạc trong cung đình hay chèo, xẩm,… trong các sân khấu.
Trong đời sống của con người, âm nhạc là một phần để gắn kết xã hội. Là một loại hình có sử dụng ngôn ngữ; âm nhạc mang nội dung thể hiện tiếng nói của con người. Bên trong đó còn chứa đựng những tình cảm, cảm xúc thuộc về nội tâm người viết, người hát. Vừa có tính chất nghệ thuật, vừa có tính văn hóa chính là những gì mà chúng đem lại. Nó là kết tinh của nhiều người, nhiều thế hệ cộng lại nên hàm chứa các giá trị đạo đức, giáo dục, kinh nghiệm đúc kết của ông cha.
Vai trò của âm nhạc cổ truyền trong du lịch văn hóa Việt Nam
Ngày nay, ngành du lịch là ngành dịch vụ được phát triển hơn cả. Theo thống kê của Tổng cục Du lịch Thế giới (UNWTO); lượng khách du lịch quốc tế trên thế giới đạt 1,4 tỷ lượt. Và một trong số các loại hình du lịch là du lịch văn hóa.
Du lịch văn hóa là hình thức du lịch kết hợp với các hoạt động văn hóa; như trải nghiệm cuộc sống với người bản địa; thưởng thức các giá trị nghệ thuật mang đậm tính nhân văn. Trong thời đại hiện nay, con người luôn muốn hiểu biết nhiều hơn; trải nghiệm nhiều hơn. Họ lựa chọn du lịch văn hóa như một hình thức vừa thỏa mãn “sự hiếu kì” cũng như sở thích.
Trong loại hình du lịch văn hóa, âm nhạc cổ truyền thường là thành phần không thể thiếu. Du lịch văn hóa của từng địa điểm khác nhau; sẽ có loại văn hóa âm nhạc cổ truyền khác nhau. Đến với Bắc Ninh, không ai không suy nghĩ đến quan họ; nhưng đến với vùng đất sông nước Bạc Liêu. Mọi người lại nghĩ đến môn nghệ thuật đờn ca tài tử. Đó chính là cách du lịch văn hóa tạo ra đặc điểm vùng; dùng âm nhạc tạo ra “tiếng vang” để mọi người nhớ tới những địa danh du lịch.
Trong du lịch, âm nhạc cổ như một điều bí mật níu chân du khách. Là một nghệ thuật cổ có lịch sử từ xa xưa, nó mang những đặc điểm cũng như thông điệp mà người xưa muốn truyền lại. Và với các thế hệ hiện tại và tương lai, đây chính là tài sản thừa kế mà cần phải giải mã để hiểu; để biết và tiếp tục truyền lại.
Tạm kết
Âm nhạc cổ truyền Việt Nam phong phú bởi sự tích đọng những thể loại thuộc nhiều thời đại khác nhau và bởi cả tính đa sắc tộc. Cùng một thể loại ca nhạc song ở mỗi sắc tộc lại có phương thức biểu hiện, diễn tấu và âm điệu riêng. Điệu hát ru Việt khác ru Mường, ru Thái, ru Tây Nguyên… Có tộc dùng lời ca tiếng hát để đưa trẻ vào giấc ngủ. Có tộc lại ru con bằng tiếng đàn, tiếng sáo êm ái.
Xưa kia âm nhạc cổ truyền đã từng đóng một vai trò rất quan trọng; trong đời sống của người Việt Nam. Ngày nay nó vẫn giữ một vị trí đáng kể trong xã hội. Một số thể loại ca nhạc vẫn tồn tại trong cuộc sống dân dã. Một số khác đã bước lên sân khấu, tiếp tục làm đẹp cho đời; và phát huy tác dụng trong cuộc sống mới.
